استخراج نفت در هورالعظیم
از دل سنگ تا سفره مردم
شرکت‌های اصلی زیرمجوعه وزارت نفت در ایران
زنجیره نفت و گاز
بالادستی
اکتشاف
توسعه میدان
تولید
میان‌دستی
پردازش گاز
پردازش نفت
سبد محصولات پردازش
حمل و نقل
پایین‌دستی
کارخانه پتروشیمی
پالایش نفت
میدان نفتی
آزادگان
میدان آزادگان درجنوب غربی ایران، در ٨٠ کیلومتری غرب اهواز و در نزدیکی شهر سوسنگرد، در مجاورت مرز ایران و عراق قرار دارد. عملیات اکتشاف از این میدان از دهه ١٣٥٠ آغاز شد و تا دهه ١٣٧٠ ادامه یافت. عملیات توسعه این میدان نیز از اواسط در دهه ١٣٨٠ آغاز شد.
توسعه در برابر پایداری
قرارگیری بیشتر مساحت آزادگان در بخش شمالی، در تالاب هورالعظیم، عملیات توسعه‌ای آن را با دشواری‌های مربوط به رعایت ملاحظات زیست محیطی روبرو کرده است. محدودیت دیگر عملیاتی در این میدان، مربوط به مین‌گذاری‌های زمان جنگ است.
مجموع نفت درجای مخازن این میدان بیش از ٣٤ میلیارد بشکه و نفت قابل استحصال آن در حدود ٢ میلیارد بشکه برآورد می‌شود.
میادین مشترک مجنون و آزادگان
تاکنون چهار لایه تولیدی در میدان آزادگان شناسایی شده است. اهمیت این میدان علاوه بر ذخایر بسیار زیاد، به این دلیل برداشت سریع طرف عراقی، به مدد فناوری و سرمایه‌گذاری خارجی‌ست؛ نام میدان در طرف عراقی »مجنون« است.
به دلیل وسعت زیاد میدان آزادگان، توسعه آن به دو بخش آزادگان شمالی و جنوبی تقسیم شده است؛ از جاده شط علی به بالا »آزادگان شمالی« و پایین این جاده، آزادگان جنوبی نام دارد. طول میدان در بخش ایرانی حدود ٤٥ الی ٦٠ کیلومتر، عرض آن حدود ١٧ کیلومتر و مساحت آن به طور تقریبی ٩٠٠ کیلومتر مربع است.
میدان آزادگان
شمالــــی
میدان آزادگان شمالی مساحتی حدود ٤٦٠ کیلومتر مربع را داراست. این میدان در ١٢٠ کیلومتری جنوب غربی اهواز، در منطقه مرز مشترک ایران و عراق و عمدتا در تالاب هورالعظیم واقع شده است.
میزان نفت درجای این میدان در حدود ٨٦/٥ میلیارد بشکه و نفت قابل استحصال آن ٤٢٠ میلیون بشکه برآورد می‌شود.
فاز اول طرح توسعه این میدان، در قالب قرارداد بیع متقابل، توسط شرکت ملی نفت چین (CNPC) انجام شده و در حال حاضر از ٥٩ حلقه چاه موجود در میدان، ٧٥,٠٠٠ بشکه نفت در روز تولید می‌شود.
قرارگیری بیشتر مساحت آزادگان در بخش شمالی، در تالاب هورالعظیم، عملیات توسعه‌ای آن را با دشواری‌های مربوط به رعایت ملاحظات زیست محیطی روبرو کرده است. محدودیت دیگر عملیاتی در این میدان، مربوط به مین‌گذاری‌های زمان جنگ است.
میدان آزادگان
جنوبـــی
میدان آزادگان شمالی مساحتی حدود ٤٦٠ کیلومتر مربع را داراست. این میدان در ١٢٠ کیلومتری جنوب غربی اهواز، در منطقه مرز مشترک ایران و عراق و عمدتا در تالاب هورالعظیم واقع شده است.
میزان نفت درجای این میدان در حدود ٨٦/٥ میلیارد بشکه و نفت قابل استحصال آن ٤٢٠ میلیون بشکه برآورد می‌شود.
فاز اول طرح توسعه این میدان، در قالب قرارداد بیع متقابل، توسط شرکت ملی نفت چین (CNPC) انجام شده و در حال حاضر از ٥٩ حلقه چاه موجود در میدان، ٧٥,٠٠٠ بشکه نفت در روز تولید می‌شود.
میدان نفتی
یادآوران
میدان یادآوران به عنوان «غول جدید نفت» شناخته می‌شود چرا که بررسی‌ها حاکی از کشف مقادیر بالایی از ذخایر، بالغ بر (٣٤ میلیارد بشکه) است.
میدان یادآوران در مجاورت مرز ایران و عراق در ٧٠ کیلومتری شمال آبادان، ٦٠ کیلومتری جنوب غربی اهواز، ١٠ کیلومتری جنوب شرقی میدان آزادگان به صورت شمالی جنوبی در گستره نوار مرزی کشور عراق واقع شده است که از میدان های مشترک با میدان نهر عمر (سندباد) یا بلوک ٩ کشور عراق است.
این میدان متشکل از دو میدان کوشک و حسینیه است که به ترتیب درسال‌های ١٣٧٩ و ١٣٨١ کشف و پس از اثبات پیوستگی این دو میدان، یادآوران نامیده شدند. تاکنون ٥٥ حلقه چاه در این میدان حفر شده و شرکت مهندسی و توسعه نفت کارفرمای طرح توسعه آن است.
فاز اول طرح توسعه این میدان، در قالب قرارداد بیع متقابل، توسط شرکت ملی نفت چین (CNPC) انجام شده و در حال حاضر از ٥٩ حلقه چاه موجود در میدان، ٧٥,٠٠٠ بشکه نفت در روز تولید می‌شود.
میدان نفتی
یـــــاران
میدان یاران در ناحیه دشت آبادان در مجاورت و به موازات خط مرزی ایران و عراق و در غرب میدان آزادگان قرار گرفته است. مساحت این میدان در حدود ١١٠ کیلومتر مربع است.
چاه اکتشافی شماره ١ یاران در تاریخ ١٣٨٨ به‌منظور ارزیابی توان هیدروکربوری سازندهای گروه بنگستان و خامی و نیز بررسی گسترش میدان آزادگان حفاری شد. با انجام سه لایه آزمایی در سازندهای فهلیان، گدوان و سروک وجود نفت و گاز با پتانسیل خوب در سازند سروک به اثبات رسید.
میدان یاران گرچه به نسبت میدان‌هایی چون آزادگان و یادآوران کوچک‌تر است اما به‌دلیل اشتراک با عراق، اهمیت زیادی داد. در صورت تاخیر در برداشت از این میدان، بخش قابل توجهی از ذخایر آن توسط عراق تخلیه خواهد شد. ضمن اینکه شیب این میدان به سمت عراق است، یعنی در صورت برداشت عراق به تدریج بخشی از نفت ایران نیز به سمت عراق سرازیر می‌شود. توسعه این میدان به دو بخش یاران شمالی و جنوبی تقسیم شده است.
یاران
شمالی
یاران
جنوبی
میدان نفتی یاران شمالی در مجاورت مرز ایران و عراق و در غرب میدان آزادگان شمالی و در مجاورت تالاب هورالعظیم واقع است. میانگین طول و عرض این میدان به ترتیب ٢٤ و ٢٫٩ کیلومتر است که مساحتی حدودی ٦٠ کیلومتر مربع را در بر می‌گیرد.
نفت درجای میدان در حدود ١ میلیارد بشکه و نفت قابل استحصال آن ٥٠ میلیون بشکه تخمین زده شده است.
طرح توسعه این میدان با هدف تولید روزانه ٣٠ هزار بشکه نفت خام از طریق حفر ٢٠ حلقه چاه به پایان رسیده است. نفت تولیدی میدان در حال حاضر حدود ١٥ هزار بشکه در روز است.
میدان نفتی یاران جنوبی در راستای مرز ایران و عراق، در غرب میدان آزادگان جنوبی واقع شده است. میانگین طول و عرض این میدان به ترتیب ٢٠ و ٢٫٥ کیلومتر است که مساحتی حدودی ٥١ کیلومتر مربع را در بر می‌گیرد. مطالعات نشان داد که این میدان دارای ذخایر قابل توجه نفت است، لذا توسعه این میدان در دستور کار قرار گرفت.
نفت در جای میدان در حدود ٥٥٠ میلیون بشکه و نفت قابل استحصال آن ٥٠ میلیون بشکه تخمین زده شده است.
طرح توسعه این میدان با هدف تولید روزانه ٥٠ هزار بشکه نفت خام از طریق حفر ١٨ حلقه چاه در حال اجراست.
میدان نفتی
مجنون
شرکت نفتی شل طی ژوئن ٢٠١٨ از میدان نفتی مجنون خارج شد و مدیریت آن را به شرکت نفت بصره که متعلق به دولت عراق است، واگذار کرد.
میدان نفتی مجنون عراق در ٦٠ کیلومتری شهر بصره، واقع در جنوب عراق، قرار دارد و میدانی مشترک با میدان نفتی آزادگان ایران محسوب می‌شود.
در بودجه ٢٠٢١ مصوب پارلمان عراق ١٫١٥ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای توسعه میدان نفتی مجنون اختصاص یافته است.
میدان آزادگان شمالی مساحتی حدود ٤٦٠ کیلومتر مربع را داراست. این میدان در ١٢٠ کیلومتری جنوب غربی اهواز، در منطقه مرز مشترک ایران و عراق و عمدتا در تالاب هورالعظیم واقع شده است.
میزان نفت درجای این میدان در حدود ٨٦/٥ میلیارد بشکه و نفت قابل استحصال آن ٤٢٠ میلیون بشکه برآورد می‌شود.
فاز اول طرح توسعه این میدان، در قالب قرارداد بیع متقابل، توسط شرکت ملی نفت چین (CNPC) انجام شده و در حال حاضر از ٥٩ حلقه چاه موجود در میدان، ٧٥,٠٠٠ بشکه نفت در روز تولید می‌شود.
میزان نفت درجای این میدان در حدود ٨٦/٥ میلیارد بشکه و نفت قابل استحصال آن ٤٢٠ میلیون بشکه برآورد می‌شود.
میدان آزادگان شمالی مساحتی حدود ٤٦٠ کیلومتر مربع را داراست. این میدان در ١٢٠ کیلومتری جنوب غربی اهواز، در منطقه مرز مشترک ایران و عراق و عمدتا در تالاب هورالعظیم واقع شده است.
میزان نفت درجای این میدان در حدود ٨٦/٥ میلیارد بشکه و نفت قابل استحصال آن ٤٢٠ میلیون بشکه برآورد می‌شود.
فاز اول طرح توسعه این میدان، در قالب قرارداد بیع متقابل، توسط شرکت ملی نفت چین (CNPC) انجام شده و در حال حاضر از ٥٩ حلقه چاه موجود در میدان، ٧٥,٠٠٠ بشکه نفت در روز تولید می‌شود.
فاز اول طرح توسعه این میدان، در قالب قرارداد بیع متقابل، توسط شرکت ملی نفت چین (CNPC) انجام شده و در حال حاضر از ٥٩ حلقه چاه موجود در میدان، ٧٥,٠٠٠ بشکه نفت در روز تولید می‌شود.
سهم از درآمدها
توسعه پایدار،
نگرانی جهانی
سازمان ملل متحد توسعه پایدار را به عنوان توسعه‌ای تعریف می‌کند که نیازهای زمان حال را بدون به خطر انداختن توانایی نسل‌های آینده برای برآوردن نیازهای خود برآورده می‌کند. توسعه پایدار ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را در بر می‌گیرد و بر پیوستگی و درهم تنیدگی این سه رکن تاکید می‌کند. این سازمان به دنبال مقابله با چالش‌های جهانی مانند فقر، نابرابری، تخریب محیط زیست و تغییرات آب و هوایی با ترویج توسعه متوازن و فراگیر است.